Okulary słoneczne - must have czy tylko moda? *to warto wiedzieć:) ⋆ lazy weekend

Siedząc w pełnym słońcu na jednej z rajskich, azjatyckich plaż mój kolega R.J. poruszył temat zasadności noszenia okularów słonecznych. Wg niego wymysł noszenia okularów słonecznych to zwykła sieczka marketingowa, której ulegamy tak samo jak wykreowanej marketingowo potrzebie kupowania zbędnych gadżetów czy nic nie wartych suplementów diety. Zbliża się lato, przed nami coraz więcej słonecznych dni, urlopy, wakacje. Słońce, woda i góry:)

Jak to jest z tymi okularami? Czy warto inwestować w dobre szkła przeciwsłoneczne? kiedy się chronić? i tak na prawdę przed czym?

Na początek kilka słów teorii, o której nie wszyscy pamiętają z lekcji fizyki:)

Słońce emituje ultrafiolet w zakresie UV-A, UV-B i UV-C (promieniowanie słoneczne), ale atmosfera ziemska pochłania całkowicie UV-C oraz część UV-B w warstwie ozonowej. W efekcie około 97% ultrafioletu, który dociera do powierzchni Ziemi, to UV-A.

Promieniowanie UV-A jest mniej szkodliwe niż promieniowanie z pozostałych zakresów, ale uszkadza włókna kolagenowe w skórze, co przyspiesza procesy starzenia, oddziaływuje również na wzrok, który często wystawiony jest na działanie promieniowania bez żadnej ochrony.

Co ciekawe szkodliwość promieniowania UV rośnie wraz ze wzrostem wysokości nad poziomem morza, czyli nasze oczy najbardziej trzeba chronić w górach. Najgroźniejsze promieniowanie występuje dla oczu jesienią, natomiast dla skóry – latem. Większość światła wpadającego do oka, to światło odbite od piasku, wody, a także gładkich powierzchni takich jak asfalt czy jezdnia.

UWAGA NA DZIECI! które są bardziej narażone na UV i ekspozycję światła odbitego niż dorośli, ze względu na szersze źrenice i bardziej przejrzyste soczewki, 80% promieniowania UV absorbujemy do 18 roku życia!

Promieniowanie UV – jakie choroby powoduje?

Silna ekspozycja oka na szkodliwe promieniowanie powoduje różne choroby oka. Generalnie są one związane z degeneracją plamki żółtej, punktu na siatkówce oka, odpowiedzialnego za precyzyjne i ostre widzenie. Światło słoneczne ma także wpływ na powstanie zaćmy (katarakty) objawiającej się zmętnieniem soczewki oka. Na niekorzystny wpływ czynników środowiskowych jest także narażona skóra wokół oczu, która jest w tym miejscu trzy razy cieńsza niż gdzie indziej. Działanie niekorzystnych czynników może doprowadzić do raka skóry – 20% zdiagnozowanych guzów dotyczy powiek. Jest on najczęstszym powodem rekonstrukcyjnych operacji powiek. Najgroźniejsza jego postacią jest czerniak, który prowadzi do uszkodzenia zarówno siatkówki i powieki, jak i tęczówki oka.

Jak się chronić?

Najlepszym sposobem ochrony jest noszenie okularów słonecznych lub szkieł bezbarwnych.

To, czy Wasze szkła skutecznie chronią oczy określa specjalny wskaźnik E-SPF (ang. Eye Sun Protection Factor), analogiczny do indeksu SPF w kosmetykach. Im większa wartość tego wskaźnika, tym bardziej chronione są oczy. Najlepiej przed promieniowaniem osłaniają soczewki okularowe (szkła) w ciemnych kolorach. Ciekawostką jest, że krótkowidzom zwykle proponowane są szkła brązowe, a dalekowidzom – zielone. Przy chorobach takich jak jaskra czy bielactwo doskonale sprawdzają się szkła pomarańczowe, należy za to unikać szkieł niebieskich.

Dzieci też powinny nosić okulary przeciwsłoneczne, jednak należy pamiętać, aby nie kupować maluchowi bardzo ciemnych szkieł.

Nie wszystkie okulary przeciwsłoneczne zapewniają ten sam poziom ochrony przed UV.

Okulary „przeciwsłoneczne” bez filtra UVA i UVB, takie, które zamiast szkieł z filtrami UV mają dwa przyciemnione kawałki plastiku, w żaden sposób nie chronią wzroku, mogą za to wyrządzić więcej szkód niż nie noszenie okularów w ogóle. Tak się dzieje dlatego, że ciemne okulary „oszukują” źrenicę, która rozszerza się pozwalając wejść większej ilości promieni UV, które uszkadzają siatkówkę i soczewkę oka.

Skuteczne okulary przeciwsłoneczne powinny blokować zarówno promieniowanie UVA jak i UVB, podczas gdy większość filtruje jedynie UVB. Okulary z filtrem klasy 1 blokują minimum 90% promieniowania UVA i 99% UVB, a z filtrem klasy 2 – minimum 70% promieniowania UVA i 95% UVB. Niestety okulary, które chronią oczy zamiast im szkodzić kosztują nie mniej niż 100zł.

Rodzaje soczewek okularów przeciwsłonecznych:

barwione (stopień pochłaniania UV zależy od stopnia ich przyciemnienia, pogarszają widzenie w słabych warunkach oświetlenia)
fotochromowe (ciemnieją lub rozjaśniają się wraz ze zmianą promieniowania słonecznego)
polaryzacyjne (redukują ilość oślepiających odblasków odbitych od gładkich, płaskich powierzchni)

Same okulary przeciwsłoneczne nie blokują całkowitego promieniowania UV, gdyż jego część dociera do oczu z boków okularów. Promienie UV odbijane przez chodnik, trawę, śnieg, piasek i wodę mogą docierać do oczu z boków okularów przeciwsłonecznych, chyba że posiadają one boczne osłony. Peryferyjne promienie UV załamując się na oprawach przedostają się do oka z boków okularów i docierają do rogówki skoncentrowane. Takie zogniskowane, peryferyjne promienie UV są bardziej szkodliwe niż te dochodzące do rogówki frontalnie.

Soczewki kontaktowe z filtrem UV, stosowane jako uzupełnienie okularów przeciwsłonecznych z filtrem UV, zapewniają maksymalną ochronę rogówki, rąbka, spojówki i soczewki oka, ale też w sytuacjach, w których noszenie okularów przeciwsłonecznych jest niepraktyczne.

6 faktów dotyczących zagrożenia UV

Oczy są jedynym ludzkim narządem wewnętrznym, który wystawiony jest bezpośrednio na oddziaływanie UV,
40% UV przyjmujemy, nie będąc w pełnym słońcu,
90% widocznych oznak przedwczesnego starzenia się, spowodowanych jest uszkodzeniami wywołanymi przez UV,
3,2 miliona ludzi ślepnie każdego roku z powodu zbyt długiej ekspozycji na UV,
UV przyspiesza wystąpienie zaćmy: rocznie na świecie przeprowadzanych jest około 20 mln operacji usunięcia zaćmy
w ciągu roku dzieci są 3 razy bardziej narażone na ekspozycję UV niż dorośli.

Symptomy chorób oczu:

Katarakta (zaćma): postępujące zaburzenia w ostrości widzenia, czasami opisywane jako patrzenie przez zaparowane okulary. Wzrost wrażliwości na światło, widzenie tylko konturów przedmiotów, słabsze widzenie w jasno oświetlonych pomieszczeniach i w słońcu.

Glaukoma (jaskra): niewyraźne widzenie peryferyjne, widzenie tęczowych kół lub mroczków przy spoglądaniu na źródło światła, ból oczu, nudności i wymioty. Może prowadzić do ślepoty.

Zwyrodnienie plamki żółtej (AMD): postepująca, bezbolesna utrata widzenia, niewyraźne widzenie w obszarze centralnym, widzenie prostych linii jako linii falistych. W rzadkich przypadkach prowadzi do zupełnej utraty wzroku.

Cyfrowe zmęczenie wzroku: ból oczu, niewyraźne widzenie, ból głowy, szyi i ramion.

Retinopatia cukrzycowa: stopniowe pogorszenie ostrości wzroku, „męty” w polu widzenia, zaburzenia widzenia polegające na wykrzywianiu się linii prostych, może prowadzić do utraty wzroku.

Wiadomo, że nie każda nie nosząca okularów słonecznych osoba będzie miała kłopoty ze wzrokiem, tak jak nie każdy palacz choruje na serce, ale świadomość zagrożenia pozwala zapobiegać problemom w przyszłości. Chyba warto zainwestować w dobre szkła przed sezonem letnim, a już przed kolejną jesienią to na pewno:)

wybor-okularow-przeciwslonecznych